Twijfels over aanpak
Al jaren is de roep om meer jongeren in de technieksector te horen en zijn er tal van kostbare acties ingezet om dat doel te halen.
De noodkreet 'Techniek moet!' van OCW, ELI en Sociale Zaken, voorjaar 2012, verraadt de grote twijfel of de huidige aanpak de juiste is.
Vanuit de onderwijs- en marktsector klinken dezelfde sombere geluiden. Pauline van de Meer Mohr, bestuursvoorzitter Erasmus Universiteit,
doet dat in een recent BRN-interview en Ineke Dezentjé - Hamming als nieuwe FME-voorzitter.
De ingezette acties voor techniekpromotie zijn te groeperen naar acties van de overheid, van het technisch bedrijfsleven en van particuliere organisaties.
Al jaren is de roep om meer jongeren in de technieksector te horen en zijn er tal van kostbare acties ingezet om dat doel te halen.
De noodkreet 'Techniek moet!' van OCW, ELI en Sociale Zaken, voorjaar 2012, verraadt de grote twijfel of de huidige aanpak de juiste is.
Vanuit de onderwijs- en marktsector klinken dezelfde sombere geluiden. Pauline van de Meer Mohr, bestuursvoorzitter Erasmus Universiteit,
doet dat in een recent BRN-interview en Ineke Dezentjé - Hamming als nieuwe FME-voorzitter.
De ingezette acties voor techniekpromotie zijn te groeperen naar acties van de overheid, van het technisch bedrijfsleven en van particuliere organisaties.
Overheidsmaatregelen
Binnen de overheidsgeledingen trachten zowel de Rijksoverheid als de provinciale overheden met hun afdelingen EZ het onderwijs en de technische arbeidsmarkt zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Maar dat blijkt lastig. Rijksoverheid 'Vrijheid van onderwijs' zorgt ervoor, dat ouders zeggenschap hebben over vorm en inhoud van het onderwijs dat past bij hun kind. Met haar allocatief beleid gedraagt zich terughoudend in deze en laat het onderwijs zoveel mogelijk aan schoolbesturen over. Als het algemeen belang daar echter om vraagt, kan de overheid zich weldegelijk intensief met het onderwijs bemoeien. Deze constructieve onderwijspolitiek is onder andere toegepast bij de invoering van de door SLO geformuleerde Kerndoelen, bedoeld om de opleidingskwaliteit van scholen te waarborgen. Onderwijsinspectie en Citotoets zijn ervoor om scholen daarop te beoordelen. Bij de uitvoering van de Kerndoelen Natuur en Techniek gedraagt de overheid zich echter minder constructief. De ministeries OCW en ELI trachten met het manifest 'Ruimte voor Talent: ruimte voor wetenschap en techniek' vooral externe deskundigheid over dit onderwerp in het primair onderwijs te brengen. Het opnemen van de kennisgebieden natuur en techniek in de Citotoets is eveneens een OCW- middel voor datzelfde doel: jongeren in een vroeg stadium bij techniek betrekken. Alleen zijn de scholen niet verplicht dit onderdeel van de toets bij hun leerlingen af te nemen. Het manifest 'In tien jaar naar de top' van de PO-Raad en het Bestuursaccoord Primair Onderwijs 2012-2015 zijn opgesteld om het primair onderwijs aan de top van de wereld te brengen en om een solide basis te leggen voor onze kenniseconomie. Bij deze beleidsvoornemens van prestatieverhogend en opbrengstgericht werken komt het bèta-techniek onderwijs slechts marginaal ter sprake. OCW beperkt zich ook hier tot allocatief beleid door er gedurende vier jaar jaarlijks 6,7 miljoen aan toe te kennen. Onduidelijk blijft, wie met dit geld wat gaat doen. Deze vrijblijvendheid bij de uitvoering van de Kerndoelen Natuur en Techniek helpt niet echt het Nederlandse onderwijs structureel de zo nadrukkelijk gewenste balans terug geven. Provinciale overheid Elke provincie heeft eigen beleidsuitdagingen, ook wat betreft de verbindingen tussen onderwijs en technische arbeidsmarkt. Een belangrijk middel dat provincies daarbij inzetten is het faciliteren van overleg tussen de drie O's: Onderwijs, Ondernemers en Overheid. Daanaast beschikt iedere EZ-afdeling van een provincie over budgetten voor specifieke beleidsagenda's. Agenda's die door de huidige crisis aangepast zullen worden, wat voor het technologiebeleid en techniekpromotie onder jongeren negatief zal uitpakken. |
Acties technische brancheorganisaties
De zeven technische branche-organisaties ervaren de directe gevolgen van de afnemende instroom jongeren in het technisch onderwijs. Daarom zetten deze organisaties via hun O&O-fondsen middelen in om dit probleem aan te pakken. Bijvoorbeeld als partners van Platform Bèta Techniek, maar ook als bedenkers van acties voor eigen leden. TechniekTalent.nu Om die acties te bundelen hebben de branche-organisaties TechniekTalent.nu in het leven geroepen, waarmee zij gezamenlijk een landelijke techniekcampagne kunnen voeren, ook in het primair onderwijs: 'Samen Slimmer Schakelen'. De ambities hierbij zijn, leerlingen in het basisonderwijs het belang, de uitdaging en de kernwaarden van werken met techniek te laten ervaren. Twee belangrijke constateringen uit een SWOT-analyse van TechniekTalent.nu: 1. door de schaalgrootte is het basisonderwijs een aantrekkelijk communicatieplatform; 2. scholen zijn sterk naar binnen gekeerd en leerkrachten staan weinig open voor externe aanbevelingen. De analyse gaat voorbij aan de grote druk op die leerkrachten om het basisprogramma tot een goed einde te brengen. Tijd voor aandacht aan andere vakken, zoals natuur en techniek, is er nauwelijks. Zie ook Pabo-Netwerkdag. Via haar nieuwsbrieven laat Techniektalent.nu regelmatig weten hoe de verschillende techniekacties verlopen: . regionale netwerken zorgen voor landelijke dekking; . scholen articuleren hun vraag bij het ontwikkelen van lesmateriaal techniek; . workshops bieden leerkrachten inzicht in integrale lesmethoden; . bedrijven laten kinderen techniek beleven; . ouders worden opgeroepen mee te doen. TechniekTalent.nu is realistisch genoeg vast te stellen, dat het effect van techniekacties in het basisonderwijs pas op langere termijn merkbaar is . Maar dan moet techniek wel een stevige verankering in dat onderwijs krijgen. Door hun gezamenlijke belangen hebben de brancheorganisaties met TechniekTalent.nu en de Rijksoverheid met het Platform Bèta Techniek een alliantie gesloten. |
Particuliere initiatieven
Niet alleen de overheid en de branches in de technieksector spannen zich in meer jongeren voor techniek te winnen. Tal van particuliere organisaties hebben belangen bij dit thema. Onderwijskolom Techniek De afnemende instroom van jongeren in de technieksector is voor de hele onderwijskolom een punt van zorg, maar ook van actie. TalentenKracht, een initiatief van zeven universiteiten voor talentontwikkleing W&T bij jonge kinderen. Stichting Techniekpromotie, een initiatief van drie universiteiten met een scala aan evenementen voor kinderen vanaf 12 jaar. Bètacanon, een selectie van 50 belangrijke techniekthema's door acht hoogleraren Praktische didactiek voor natuuronderwijs - De Vaan en Marell; voor pabostudenten. Het is overigens merkwaardig, dat vanuit het vmbo en het mbo weinig initiatief komt om positief bij po-leerlingen in beeld te komen. Onderwijsadviesbureaus SLO, nationaal expertisecentrum leerplan-ontwikkeling. VHTO met als doel ondervertegenwoordiging van meisjes en vrouwen in de technieksector tegen te gaan. Technika 10 met als doel meiden met techniek in contact te brengen. Bureau Top met techniekcoaches die jongeren betrekken bij techniek Stiching Vonk die po-leerkrachten ondersteunt bij techniekeducatie. Pedagogische studiecentra, zoals . KPC-groep . CPS Uitgeverijen lesmethodes en materialen Uiteraard zien diverse uitgeverijen brood in het ontwikkelen en aanbieden van methodes voor technieklessen en voor oefenmateriaal, zoals . Techniek: leren en doen . Techniektorens . Technikit . Ontdekkasteel Regionale Platforms . Kamers van Koophandel . TTOA's . KMR, Kennisinfrastructuur Mainport R'dam . KCBT, Kenniscentrum Bèta Techniek . En vele andere organisaties die de regionale technische arbeidsmarkt willen versterken met acties zoals: . netwerkbijeenkomsten . techniekwedstrijden . techniekdagen . excursies naar bedrijven |
Te hoog verwachtingspatroon
De delegerende overheid aan de ene kant en het enorme gevoel van urgentie op de technische arbeidsmarkt aan de andere kant verklaren de enorme variëteit aan actoren en interventies met betrekking tot techniek in het basisonderwijs. Duizend bloemen bloeien. Actoren zijn enthousiast, acties inspirerend en veel kinderen reageren verrast: 'wow'.
Maar al die losse initaitieven leveren niet de structurele oplossing voor techniekeducatie aan de onderkant van onze onderwijspiramide.
De verwachting dat deze acties tot verbreding van techniek in het basisonderwijs zou leiden, blijkt dan ook te hoog gespannen. Deze acties worden voornamelijk extern bedacht en georganiseerd, gericht op de wat oudere kinderen. In de dagelijkse praktijk van het basisonderwijs zijn de leerkrachten zelf de beslissers over hun onderwijsaanpak. De acceptatiebereidheid bij hen van externe onderwijsinbreng is zeer beperkt. Samenwerking met andere partijen en bijscholing op het terrein van natuur en techniek zijn, mooie uitzonderingen daargelaten, voor hen te veel gevraagd.
Vanuit het besef dat het anders moet, hebben de ministers van OCW, ELI en SZW in het voorjaar 2012 een techniekoffensief ingezet. Eén van de zes stappen die zij daarbij willen zetten, is het gebruikmaken van innovatieve lesmethodes. OhO-t kan hen bedienen.
De delegerende overheid aan de ene kant en het enorme gevoel van urgentie op de technische arbeidsmarkt aan de andere kant verklaren de enorme variëteit aan actoren en interventies met betrekking tot techniek in het basisonderwijs. Duizend bloemen bloeien. Actoren zijn enthousiast, acties inspirerend en veel kinderen reageren verrast: 'wow'.
Maar al die losse initaitieven leveren niet de structurele oplossing voor techniekeducatie aan de onderkant van onze onderwijspiramide.
De verwachting dat deze acties tot verbreding van techniek in het basisonderwijs zou leiden, blijkt dan ook te hoog gespannen. Deze acties worden voornamelijk extern bedacht en georganiseerd, gericht op de wat oudere kinderen. In de dagelijkse praktijk van het basisonderwijs zijn de leerkrachten zelf de beslissers over hun onderwijsaanpak. De acceptatiebereidheid bij hen van externe onderwijsinbreng is zeer beperkt. Samenwerking met andere partijen en bijscholing op het terrein van natuur en techniek zijn, mooie uitzonderingen daargelaten, voor hen te veel gevraagd.
Vanuit het besef dat het anders moet, hebben de ministers van OCW, ELI en SZW in het voorjaar 2012 een techniekoffensief ingezet. Eén van de zes stappen die zij daarbij willen zetten, is het gebruikmaken van innovatieve lesmethodes. OhO-t kan hen bedienen.